“Gelişen teknoloji ve yenilikçi malzemelerle geleneksel inşaat yapım yöntemleri kabuk değiştirerek prefabrik çelik modüler inşaatlara evriliyor.”
Türkiye’de prefabrik modüler yapılar denildiği zaman akla ilk gelen genelde tek veya çift katlı portatif (taşınabilen) kabinler, şantiyelerde işçi yaşam alanları olarak kullanılan tek tip konteynerler, hobi bahçeleri, deprem, kitlesel yer değiştirme hareketleri vb. doğal afetler ve acil durumlar sonrası kurulan ve o anki ihtiyaçları karşılamaya yönelik acil yaşam üniteleri veya panel sistemli özel mülk olarak tasarlanan konut yapılarıdır. Türkiye’de, çelik prefabrik modüler yapılara genel algı maalesef bu yöndedir. Oysa, Dünya’da çelik prefabrik modüler yapılarla ve gelişen teknolojilerle birlikte çok katlı olarak, hastane, sosyal ve lüks konutlar, idari yapılar, oteller, yurtlar, okul, klinik vb. binaların inşasında kullanılmaktadır.
Günümüzün Bina Yapım Yöntemleri, özellikle son yıllarda, hızlı, ekonomik, yeşil dönüşüm, yenilikçi malzemeler, dijitalleşme, yüksek teknoloji ve sürdürülebilir çözümlere olan talebin artmasıyla birlikte önemli bir dönüşüm geçirmektedir.
Modern İnşaat Yöntemlerinden (MMC) biri olan çelik prefabrik modüler inşaat yöntemi bu dönüşümün öncüsüdür. Bu yazımda, çelik prefabrik modüler inşaat alanında Dünya’da sıkça kullanılan temel terimleri açıklayarak, bu yenilikçi yaklaşımı daha iyi anlamanıza yardımcı olmayı hedefliyorum. İster sektörün uzmanı olun ister bu alana ilgi duyan bir öğrenci, ister bu konu dışı bir müteşebbis olun, bu terimlere hâkim olmak, çelik modüler inşaatın potansiyelini ve sunduğu fırsatları daha iyi değerlendirmenizi sağlayacaktır.
Çelik Modüler Yapı sektörü özellikle İngiltere, ABD, Kanada, Hollanda, Japonya vb. gelişmiş ülkelerde kendine özgü bir terminolojiye sahiptir. Türkiye’de de son yıllarda çelik modüler yapılara olan talep giderek artmaya ve modern inşaat sektörünün ihtiyaçlarına cevap vermeye başlamıştır.
Terminolojiyi en detaylı haliyle anlatmadan önce, uluslararası literatürde modern inşaat yöntemleri dediğimizde, çelik prefabrik ve çelik modüler olarak yapılabilen yapılarda kullanılan terminolojiye vurgu yapmak istiyorum.
Uluslararası Modern İnşaat Yöntemleri (Modern Methods of Construction – MMC) ve çelik prefabrik modüler yapılar arasındaki ilişki ve terminoloji aşağıdaki gibi özetlenebilir.
Saha-dışı İnşaat (Off-site Construction): Kalıcı bir yapının hızlı ve verimli bir şekilde inşa edilmesini desteklemek için yapı elemanlarının nihai kurulu konumlarından farklı bir yerde (genellikle bir fabrika veya endüstriyel bir tesiste) planlanması, tasarlanması, imal edilmesi ve ardından inşaat sahasında monte edilmesi işlemidir. Başka bir deyişle, yapının parçaları önceden üretilir ve daha sonra inşaat sahasına getirilerek bir araya getirilir.
Modüler İnşaat (Modular Construction): Bir yapının bölümlerinin (modüller olarak adlandırılır) fabrikada kontrollü koşullar altında üretilmesi ve ardından bu modüllerin inşaat sahasına taşınarak bir araya getirilmesiyle gerçekleştirilen bir modern inşaat yöntemidir. Yapı parçalarının birleştirilmesi gibi düşünülebilir ve sahada birleştirilerek nihai yapıyı oluşturur.
Prefabrik İnşaat (Prefabricated Construction): Yapı elemanlarının (duvarlar, döşemeler, çatılar vb.) bir fabrika ortamında önceden üretilip, daha sonra inşaat sahasına taşınarak tüm montajların veya alt montajların tamamlandığı bir inşaat yöntemidir. “Prefabrik” kelimesi, “önceden fabrikada üretilmiş” anlamına gelen “prefabricate” kelimesinden türetilmiştir.
Volümetrik (hacimsel) Modüler İnşaat (Volumetric Modular Construction): Bir binanın üç boyutlu modüller halinde (yani tam odalar, banyolar, mutfaklar gibi hacimler) bir fabrika ortamında üretilmesi ve ardından bu modüllerin inşaat sahasına taşınarak bir araya getirilmesiyle gerçekleştirilen bir inşaat yöntemidir. Modüler inşaatın bir alt türü olarak düşünülebilir, ancak burada daha büyük, daha tamamlanmış birimler kullanılır.
Endüstriyel İnşaat (Industrialized Construction): Daha yenilikçi teknikler ve süreçler kullanan ve yapısal bileşenlerin bir fabrikada üretildiği, son konuma taşınarak orada monte edildiği bir yapı sistemidir. Endüstriyel inşaat, tasarım ve üretim süreçlerinin otomasyonla gerçekleştirildiği anlamına gelir.
Geniş anlamda, çelik prefabrik modüler yapılar, bir yapının standartlaştırılmış bileşenlerinin saha dışındaki bir fabrikada üretilmesini ve ardından bunların inşaat sahasında monte edilmesini içerir. “Saha Dışı İnşaat”, “Prefabrikasyon” ve “Modüler Yapı” gibi terimler birbirinin yerine kullanılabilmektedir.
Bu terimler sözlüğünün hazırlanmasındaki asıl amaç, çelik prefabrik modüler inşaat sektöründe kullanılan yukarıdaki terminolojilerinin daha iyi anlaşılmasını sağlamaktır.
40 yılı aşkındır küresel pazarlarda projeler tamamlayan, Çelik Prefabrik Modüler İnşaat sektörünün öncü ve liderlerinden biri olan Dorçe Prefabrik Yapı ve İnşaat San. Tic. A.Ş.’ nin Yönetim Kurulu Başkanı Süheyla ÇEBİ KARAHAN.
Comments are closed.